Impieg xieraq

Meta nitkellmu fuq impieg xieraq m’għandniex nifhmu biss li wieħed jew waħda jkunu jaħdmu f’xogħol li ma jbaxxihomx bħala bnedmin. Nifhmu wkoll li l-kundizzjonijiet li fihom dawn jidħlu f’kuntratt kummerċjali ma’ ħaddieħor għal tul ta’ żmien ikunu dennji u ġusti.

Moralità minsija

Tabilħaqq, jeżistu nies—u jistgħu ma jkunux ftit—li ma jarawx u ma jħossux li hemm rabta bejn li wieħed iħaddem lil ħaddieħor u l-moralità. Donnu għalihom kollox jgħodd. Imbasta ma jmorrux ħażin il-profitti tagħhom. Għaldaqstant jippruvaw jisfruttaw lil ħaddieħor u s-servizzi li jistgħu jagħtuhom mill-aħjar li jistgħu.

Nies li għalihom m’hemmx rabta bejn l-impjegar ta’ ħaddieħor u l-moralità jipprovaw jiskappriċċaw il-liġi kemm jista’ jkun filwaqt li jisfruttaw id-dgħufijiet ta’ dawk li jħaddmu. Huma jafu sewwa kemm hi għalja l-ħajja (u, għalhekk, in-nies għandhom bżonn l-impjieg u l-flus) u jafu wkoll kemm is-suq hu kompetittiv. Dawn il-fatturi jqisuhom vantaġġi għalihom għax jagħmlu l-isfruttar ta’ ħaddieħor aktar faċli.

Illum, meta l-unjins saru f’diversi oqsma bla snien, u r-regoli neo-liberali tas-suq saru jinkoraġġixxu l-ispekulazzjoni kummerċjali, nies li jifirdu l-impjegar tan-nies mill-moralità jispiċċaw mingħajr sens ta’ ġustizzja u ħafna drabi anki mingħajr prudenza. Jużaw in-nies għall-vantaġġi tagħhom mingħajr wisq skruplu. L-uġigħ tal-ħaddiema mhijiex problema tagħhom.

Id-dieqa tal-prekarjat

Attitudni bħal din hija immorali u diżumana. F’termini reliġjużi hija dnub. Min, fil-ħidma tiegħu li jħaddem in-nies għax-xogħol u jagħtihom impjieg, ma jħossx li għandu jkolli gwidi morali—jiġifieri ta’ x’inhu tajjeb u ħażin—ħafna drabi jonqos mir-rispett li jixraqlu kull bniedem. L-isfruttar tan-nies u d-dgħufijiet tagħhom mhuwiex sewwa u jonqos serjament mil-liġi tal-imħabba li suppost tnebbaħ kull azzjoni li nagħmlu.

Il-ġimgħa li għaddiet saret laqgħa mas-Segretarju Ġenerali tal-GWU, is-Sur Josef Bugeja, dwar l-impjiegi prekarji. Id-diskussjoni li saret ġabitni aktar konxju, l-ewwel nett, ta’ kemm jeżistu nies fostna f’sitwazzjonijiet diffiċli li minħabba fihom jistgħu jiġu sfruttati bil-goff minn min iħaddem, u t-tieni, ta’ kemm jeżistu nies li jisfruttaw id-dgħufijiet tan-nies meta jħaddmuhom b’kundizzjonijiet diżumani u inġusti. Dan hu ta’ dieqa.

Is-suq kapitalista li fih ngħixu donnu jippresta u jinkuraġġixxi ż-żewġ naħat ta’ din il-munita: idgħajjef in-nies u jħejjihom għall-isfruttament; u jagħti lok biex min iħaddem fil-fatt jużu dan l-isfruttament għar-regħba tiegħu. Is-suq kapitalista m’għandux moralità u ma jaċċettax moralitajiet li jeżistu ’l barra minnu. Juża biss il-liġi tal-ġungla li min hu b’saħħtu donnu għandu l-permess jgħaffeġ fuq ħaddieħor u juża lid-dgħajjef kif jidhirlu hu.

Id-dnub ikrah tar-regħba

Kulmin iħaddem lil ħaddieħor għandu jkun jaf u jiftakar dejjem li ebda bniedem ma jixraqlu li jkun sfruttat, aktar u aktar minħabba l-iżvantaġġi li jsib ruħu fihom jew minħabba xi raġuni oħra, hi x’inhi. Kulmin iħaddem m’għandu jinsa qatt li l-profitti u l-flus m’għandhomx jiġu qabel jew ’il fuq mir-rispett tal-persuni u d-dinjità tagħhom.

Il-liġi tal-ġungla li s-suq kapitalista jinkoraġġixxi, liġi mingħajr moralità jew deċenza, hija r-reċetta perfetta li tkompli tgħarraq id-dinja aktar milli diġà hi u tgħoddos lill-umanità f’aktar u aktar miżerja. Jekk min iħaddem jieqaf jagħti kas tat-tbatijiet ta’ ħaddieħor, tal-prekarjetà ta’ ħaddieħor, allura m’hemmx limiti għal dak li jkun lest li jagħmel biex imantni r-regħba tiegħu.

Ir-regħba ma tixba’ qatt. Il-ġuħ tagħha ma trażżnux. Aktar ma’ tiekol u taħtaf, aktar trid. Ir-regħba hija marda morali serja u dnub ikrah. Fuq kollox, hija vizzju li ġġib ħafna ħsara u tbatija. Tonqos mill-imħabba u, jekk xejn, mill-ġustizzja distributtiva (jew soċjali).

Il-kapitaliżmu qiegħed jeqred id-dinja kif dejjem għamel u dejjem jibqa’ jagħmel. Iżda la int, la jien u la ħadd m’għandu jkun kompliċi miegħu jekk ma jridx li ninsew li aħna bnedmin u li l-umanità hija l-familja waħda tagħna.