Annimali domestikati u nies oħra (3)
Id-domestikazzjoni tan-nies issir b’miljuni ta’ modi. L-adulti jużaw kull mezz possibbli biex jibdlu u jagħġnu liż-żgħar u jgħaddulhom id-drawwiet, il-valuri u t-twemmin tagħhom. Għas-soċjetà hija mill-aktar ewlenija li ż-żgħar jiġu ddomestikati mill-aktar fis, u li din id-domestikazzjoni tkun dejjiema.
It-theddid
Meta konna żgħar għallmuna ngħixu fl-ambjent domestiku sabiex noħolqu l-iċken inkwiet possibbli. Dan hu l-iskop tad-domestikazzjoni. Madanakollu, għandu l-iskop ukoll li dawk iddomestikati jsiru parti mill-ambjent li fih irid jgħix kulħadd. Għalhekk, hija l-paċi li l-ambjent domestiku jrid. Dan isir biex jibdel lil kulħadd għal għajnu u jġibhom xi ftit jew wisq l-istess.
It-tfal jiġu ddomestikati kemm biż-żegħil kif ukoll bil-kastigi. Dejjem, f’kull każ, hemm l-element tat-theddid. Kemm meta l-ordnijiet liż-żgħar isiru bil-ħlewwiet kif ukoll meta jsiru bil-goff, kollha kemm huma jheddu li, jekk ma jsir kif mitlub, ikun hemm konsegwenzi koroh. Minn mindu nkunu tfal nitgħallmu malajr nevitaw il-kastigi, u għalhekk malajr naċċettaw li jidħlu ħelu ħelu fl-ambjent domestiku.
Kull liġi li teżisti, kemm fuq livell domestiku kif ukoll fuq livell nazzjonali jew internazzjonali, dejjem fiha element ta’ theddid. Infatt, ma tista’ teżisti ebda liġi tal-bnedmin mingħajr theddid. It-theddid jidħol bħala konsegwenza ta’ kastig jekk il-liġi ma tinżammx. Mingħajr theddid m’hemmx liġijiet. Hu ċar, għalhekk, li kull liġi hi vjolenti, u għandha s-saħħa biss bil-vjolenza li twiegħed.
Il-vjolenza
Kull kastig hu vjolenti. Hu għalhekk li minn età ċkejkna ħafna nitgħallmu nevitaw il-vjolenza li tiġi minħabba li ma niddomestikawx biżżejjed irwieħna. Bil-theddid tal-vjolenza nitgħallmu ninbidlu, nieħu t-tieni natura tagħna, ninsew lilna nfusna, u nsiru parti ċivilizzata tal-ambjent ċivilizzat. B’hekk insiru doċli, akkomodanti, paċifikanti u ubbidjenti.
Ħafna drabi dan kollu jsir bl-aktar mod ħlejju kemm jista’ jkun. Għalkemm mhux dejjem. Kulħadd jiftakar ix-xebgħat li qala’ meta kien iżgħar. Rari ssib xi ġenitur li mqar darba ma refax idu fuq uliedu. U jekk dan m’għamlux, żgur li għolla leħnu, għajjat, hedded jew saħan. Hekk għallmuna l-ġenituri tagħna biex jiddomestikawna.
Fil-biċċa l-kbira tal-każijiet, din id-domestikazzjoni ġiet bl-ilwien u l-ilsien tal-imħabba. Kien għax qalu li jħobbuna li l-kbar biddluna ħalli jiddomestikawna. Għax iħobbuna, ridnuna ma nibqgħux slavaġ. Għax iħobbuna, riduna nsiru ċivilizzati, suriet in-nies, iddomestikati. B’hekk ġabu fuqna l-aqwa ġid li setgħu jimmaġinaw: in-natura ċivilizzata.
Tfal inkorreġġibbli
Hawn tfal u tfal. Hawn tfal li malajr joqogħdu għad-domestikazzjoni mingħajr wisq problemi. Hawn ukoll oħrajn li, le, donnha d-domestikazzjoni jirreżistuha aktar. Il-ġenituri kollha jafu mill-esperjenza x’jiġifieri jkollok tfal ta’ dawn iż-żewġ naturi differenti. Bla dubju, huma qiesu lil tal-ewwel tfal aħjar minn tat-tieni, għax skonthom hu aħjar minn iħalli lil min jiddomestikah.
Illum tfal li jirreżistu d-domestikazzjoni għandna ħafna ismijiet kliniċi għalihom. Huma msieken għax ikun hemm lest għalihom pilloli, terapiji, tobba u x’naf jien. Dawn jitqiesu tfal li għandhom difett jew tfal morda. Tfal li jirreżistu d-domestikazzjoni jridu jiġu mfejqa għax ma jitqisux normali; jeħtieġu l-għajnuna u jridu jgħaddu minn mediċini differenti sakemm in-natura tagħhom iċċedi.
Id-domestikazzjoni ma titqiesx marda. Bil-kontra, titqies l-aktar ħaġa naturali fid-dinja; l-aktar ħaġa b’saħħitha li l-kbar jistgħu jixtiequ għaż-żgħar tagħhom. Hu marid min ma jħallix lil min jiddomestikah, jibdlu biex iġibu suriet in-nies. Jitqies marid min ma jridx jitmarrad bid-domestikazzjoni.
Hekk hi d-dinja. Hekk aħna lkoll.
Inkomplu
Comments
Post a Comment