Mark Montebello's blog

In-nies tkun taf x’inhuma minn ħafna affarijiet. Ibda minn kif jilbsu, imbagħad minn kif jagħmlu xagħarhom, imbagħad minn kif jimxu, ukoll minn kif jieklu, u jista’ jkun minn kif jitolbu. Żgur, però, li bniedem tagħraf x’inhu minn kliemu. Isma’ bniedem jitkellem u tkun taf x’ħobż jiekol jew jiswiex ħabba. Tajjeb/ħażin Ħafna nies tismagħhom jgħidu x’inhu t-tajjeb u l-ħażin. Qishom kienu Salamun. Jekk jisimgħu b’xi kura, jew xi każ il-qorti, jew xi taħbila teoloġika, jew xi għoqda morali, ismagħhom jippronunzjawlek l-konklużjoni f’tebqa t’għajn. “Dik tajba!” jgħidulek; jew, “Dik ħażina!” Dad-diskors issibu fuq fomm ħafna nies. Jitħaddtu bħallikieku jafu x’inhu tajjeb u x’inhu ħażin. Lanqas l-iċken ħsieb ma jagħtu li jistgħu jkunu żbaljati jew li ħaddieħor jista’ jaqtagħhom b’mod ieħor. Flok “dik tajba” mhux aħjar jgħidu “ naħseb li dik tajba”? U flok “dik ħażina” mhux aħjar jgħidu “ naħseb li dik ħażina”? Int, jien u kulħadd x’naħsbu u x’ma naħsbux nistgħu ngħidu, mhux x’inhu t

Il-frażi “ħin reali” ma kinetx tintuża qabel l-era tal-komputers. Illum, iż-żewġ kelmiet flimkien bħala espressjoni waħda saru mhux biss ifissru ħafna għalina, imma wkoll aktarx jindikaw ossessjoni komuni ta’ żmienna. Għalina, attività li ssir f’“ħin reali” donnha għandna aktar siwi minn attività simili li ma ssirx. Xejn ma sar jiswa aktar minn xi ħaġa li ssir f’“ħin reali”. Imma x’inhu dal-ħin reali? Mal-ħeffa tal-komunikazzjoni Għalkemm fil-filosofija ilna minn żmien żemżem nagħmlu ferq bejn “ħin” u “żmien”, u wkoll nagħżlu bejn għamliet differenti ta’ ħin (bħal “ħin ċirkulari”, “ħin kontinwu”, “ħin maqtugħ” u l-bqija), għandi l-impresjoni li komunement ftit kien isir ferq bħal dan. Il-ħin kien il-ħin u daqshekk. Żgur li ħadd ma kien jofroq bejn xi ħin reali u ieħor li ma kienx reali. Waqt li fil-filosofija ebda ħin m’hu reali, b’mod ġenerali kull ħin jitqies reali. M’għandniex xi ngħidu, dejjem sar il-ferq bejn il-ħin tal-imgħoddi, tal-preżenti u tal-ġejjieni. Imma, l-aktar mi

Kien hemm ftit ta’ konfużjoni tal-ideat ġewwa l-Belt Valletta nhar it-Tnejn li għadda filgħaxija. Kien hemm żewġ manifestazzjonijiet maġenb xulxin, waħda bħala att ta’ solidarjetà minħabba qtil infami li ġara l-Amerika, u l-oħra bħala att ta’ protesta minħabba l-immigrazzjoni illegali. Aktarx biċċiet min-nies minn kull naħa kienet taqbel ma’ argumenti li kienu qed isiru n-naħa l-oħra. Għalfejn it-tnejn kienu qed jgħajtu kontra xulxin ma kienx ċar għal kollox. Solidarjetà f’waqtha Ħa nibdew bil-manifestazzjoni ta’ solidarjetà. Bħala saru bħalha u ħafna akbar minnha f’diversi bliet tad-dinja, fosthom Berlin, Pariġi, Madrid, Londra, Ruma, Nairobi, Hong Kong, Tokjo, San Paolo, Buenos Ajres u l-bqija, kontra l-qtil f’Minneapolis, l-Amerika, ta’ raġel iswed ta’ 46 sena, George Floyd, minn pulizija. Il-każ ġara fil-25 ta’ Mejju li għadda meta pulizija abjad partikulari kien qed jarresta lil Floyd minħabba karta falza ta’ 20 dollaru. Il-pulizija tela’ b’irkobbtu fuq għonq Floyd u għalxejn

Fil-ġimgħat u x-xhur li n-nies damu magħluqin minħabba l-imxija, kemm f’pajjiżnu kif ukoll f’inħawi oħra tad-dinja, l-użu tat-teknoloġija popolari splodiet fl-użu tagħha. Skond sinjali fl-aħbarijiet mid-dinja, dan l-użu jidher li tferrex kemm fost iż-żgħażagħ kif ukoll fost dawk ta’ età akbar, saħansitra anzjani. Dan jista’ jkun żmien li fih dit-teknoloġija, l-aktar dik komunikattiva, iġġib bidliet kbar f’ħajjitna. Esperjenza virtwali Fejn qabel sempliċi telefona kienet tkun biżżejjed, l-użu tal-kamera flimkien mal-leħen sar il-mod preferit kif in-nies jikkomunikaw ma’ xulxin. M’għandniex xi ngħidu, minħabba li kulħadd kien magħluq ġewwa, u n-nies, qraba u ħbieb ma kinux qed jiltaqgħu ma’ xulxin wiċċ imb’wiċċ, riedu xi ħaġa li b’xi mod tlaqqagħhom xorta waħda. L-esperjenzi virtwali ta’ komunikazzjoni, jekk ma kinux preferiti qabel, saru f’daqqa waħda preferiti biex in-nies jaraw wiċċ xulxin. Fil-psikoloġija tal-appoġġ, hemm dak li jissejjaħ il-“leħen ta’ ħbiberija”, u dak li jiss